Makalaler
1
Ar-Ge Nedir?
Ar-Ge projelerine hibe veren kurumların temel aldığı Frascati Kılavuzu’nda Ar-Ge, “İnsan, kültür ve toplumun bilgilerinden oluşan bilgi dağarcığının artırılması ve bu bilgilerin yeni uygulamalar tasarlamak üzere kullanılması için sistematik olarak yürütülen yaratıcı çalışmalar” olarak tanımlanmakta ancak Ar-Ge’nin kendisi soyut, yoruma açık bir kavram. Ar-Ge’yi somut ve ölçülebilir hale getirmek için Ar-Ge’nin belirleyici özelliklerinden söz
2
Ar-Ge Projelerine Destek Veren Kuruluşlar
Türkiye de Ar-Ge projelerine iki türlü destek sistemi bulunmaktadır. Bu sistemeleri hibeler ve teşvikler olarak ayırabiliriz. Türkiye’de Ar-Ge projelerine hibe veren kuruluşlar ve programlar aşağıda detayları ile anlatılmıştır.
Türkiye de Ar-Ge desteklerine en büyük hibe desteğini sağlayan kurum TÜBİTAK’tır. TÜBİTAK içerisinde
3
TÜBİTAK TEYDEB Ne Zaman Ödeme Yapar
Bir Ar-Ge projesi, Ar-Ge’ye destek veren bir kuruma sunulduğunda beklenen iki tür finansal fayda olmalıdır: hibe ve vergi/SGK teşvikleri. Hibe, yaptığı harcamaların belli bir oranında, nakdi olarak firmaya geri ödenir. Vergi/SGK teşvikleri ise normalde firmaların proje kapsamında ödemesi gerekirken ödemediği ya da daha az ödeyerek sağladığı finansal faydalardır. Her iki durumda da verilen destekler firma için birer gelir kalemi değil; giderlerin
4
Ar-Ge Merkezi Başvuru Koşulları
Ar-Ge Merkezi başvuru koşulları, 10 Ağustos 2016 tarihinde yayınlanan Araştırma, Geliştirme Ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesine İlişkin Uygulama Ve Denetim Yönetmeliği kapsamında açıklanmıştır. Ar-Ge Merkezi Belgesi veya Tasarım Merkezi Belgesi almak için yapılan başvurularda aşağıda belirtilen
5
Hangi Ar-Ge Projeleri TÜBİTAK Desteklerinden Yararlanabilir
Hızla değişen, çeşitlenen ihtiyaçlar ve gelişen teknoloji karşısında firmaların sürekli kendilerini geliştirmeleri, ürün gamlarına yeni ürünler katmaları, mevcut ürün ve hizmetlerinde yapısal değişiklikler yapmaları gerekmekte. Günümüzde artık ayakta kalabilmek, Türkiye ve dünyadaki rakipler ile rekabet edebilmek için Ar-Ge şart oldu. Sürekli ilerlemenin yegane yolunun Ar-Ge’den geçtiğinin farkında olan Devlet, özellikle KOBİ’lerin Ar-Ge çalışmalarını desteklemek için,
6
Ar-Ge Merkezi Avantajları
Ar-Ge Merkezi kuran firmalara 5746 sayılı Araştırma Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi hakkında ki kanun kapsamında aşağıda ki teşvikler sağlanmaktadır. Bu destekler aşağıda detaylı bir şekilde açıklanmaktadır.
7
KOBİ’LER Neden Ar-Ge Yapmalı?
Ar-Ge yapan/yapacak firmalara ilgili Devlet desteklerinin kazandırılması anlamında ülkemizin Ar-Ge gelişim sürecine destek vermeyi amaç haline getirmiş olan EXPERTO Danışmanlık olarak bu yazıda teoride yapılan Ar-Ge tanımlamaları ve Ar-Ge gerekliliğinden bahsetmek yerine firmaların daha fazla işine yarayacağını düşündüğümüz sektörden edindiğimiz deneyime dayanarak firma deneyimlerini özetlemeye çalışacağız. O halde
8
Ar-Ge Projelerinizi Sunmaya Hangi Kurumdan Başlamalı?
Türkiye’de ve dünyada Ar-Ge projelerinizi sunabileceğiniz birçok kurum mevcut olup Ar-Ge projelerinde aradıkları kriterler, destekledikleri harcama kalemleri aşağı yukarı aynı olmakla birlikte şirketinizin yapısı, destek beklediğiniz harcama kalemleri, desteğin talep ettiğiniz dönüş hızı ve meblağına göre değişiklik gösterir ya da en azından ideal durum budur. Başvurulacak kurumlar arasında TÜBİTAK TEYDEB, KOSGEB,hatta AB,
9
Seri Üretim Destekleri
Seri Üretim destekleri, Ar-Ge ve yenilik projelerinin başarıyla tamamlamış firmaların seri üretime geçişte Ar-Ge projesi tamamlama belgesinin ibrazı ile kamu kuruluşlarına seri üretim teşvikleri için başvuruda bulunarak faydalanabilecekleri desteklerdir. Seri üretim yatırım teşvikleri kapsamında işletmenin başvurabileceği destekler;
10
Ar-Ge İndirimi
Ar-Ge indirimi, firmaların ar-ge harcamalarının kurum kazancından %100 oranında indirilmesidir. Günümüzde, rekabetin sürdürülebilir olması için üretici firmaların sürekli olarak Ar-Ge ve yenilik çalışmalarında bulunması gerektiğine inanmaktayız. Fakat yeni ürün ve süreç yeniliklerinin öz kaynaklar ile finanse edilmesi durumunda firmalar, üzerlerindeki SGK ve vergi yüklerini taşımakta zorluk çekmektedir. Bu sorunlar Ar-Ge Merkezi, Tasarım Merkezi
11
Devlet Bana Neden Para Versin?
Kalkınmışlık Aşamalarının belirlenmesinde kullanılan Dünya Ekonomik Forumu’nun yayınladığı Küresel Rekabetçilik Raporu 2013-2014’e göre ülkeler, Kişi Başına Düşen GSYİH açısından üç grup altında değerlendiriliyor:
1. Aşama: Üretim Faktörü Odaklı Ülkeler
12
TÜBİTAK TEYDEB Destek Karar Yazısına Göre Alınacak Hibe Nasıl Hesaplanır
Özellikle üst limiti olan hibe programlarında, üst limit tutarının proje kabul edildiğinde hibe olarak alınılacağı düşünülür. Hibe programları, sunulan proje kapsamındaki bütçe kalemleri toplanarak elde edilen proje bütçesi üzerinden onaya sunulur.
Sunulan bütçe, onaya tabi olduğu için esas tutar, destek karar yazısında belirtilen bütçe kalemlerinden
13
Tekstil Sektöründe ‘Tasarım Merkezi’ Fırsatı
26 Şubat 2016 tarihinde Resmi Gazete’de yayınlanarak yasalaşan Ar-Ge Reform Paketiyle Ar-Ge ve yenilik ekosistemini geliştirecek pek çok yeni düzenleme getirilmiştir. Bunların içinde, Ar-Ge Merkezlerinin etkinliğini artıracak olan düzenlemeler ile tasarım faaliyetlerinin de Ar-Ge faaliyetleri gibi destek kapsamına alınması yer almaktadır. 5746 sayılı Kanunun adı Araştırma Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin
14
Ar-Ge Merkezlerinde Temel Bilim Mezunlarına Destekler
Temel Bilimler Personel Desteği, temel bilimler olarak kabul edilen kimya, biyoloji, matematik, fizik gibi bölümlerden mezun kişilerin istihdam edilmesi durumunda devlet tarafından ilgili personel ait ödenecek maaş için verilecek destektir.
26 Şubat 2016 tarihinde Resmi Gazete’de yayınlanan Ar-Ge Reform Paketiyle Ar-Ge ve yenilik ekosistemini geliştirecek pek çok yeni düzenleme getirilmiştir.
15
TÜBİTAK Destekleri Kapsamında Yararlanılan Vergi Muafiyetleri
TÜBİTAK TEYDEB destekleri kapsamında firmaların hibe almalarının yanında yararlanabilecekleri bir çok vergisel teşvikte bulunmaktadır. Günümüzde, rekabetin sürdürülebilir olması için üretici firmaların sürekli olarak Ar-Ge ve yenilik çalışmalarında bulunması gerektiğine inanmaktayız. Fakat yeni ürün ve süreç yeniliklerinin öz kaynaklar ile finanse edilmesi durumunda firmalar, üzerlerindeki SGK ve vergi yüklerini taşımakta zorluk çekmektedir. Bu sorunlar
16
TÜBİTAK TEYDEB Destekleri Ön Ödeme
TÜBİTAK destekleri ile finanse edilen Ar-Ge ve yenilik çalışmalarında firmalar, proje gider yüklerini, TÜBİTAK’ın verdiği ön ödeme (avans) ile hafifletebilmektedir. Kalan proje bütçesinin %25’ine denk gelen tutar her dönem başlangıcında TÜBİTAK tarafından firmaların hesabına yatar. Bu transfer ödemesine başvurabilmek için gerekli olan ön koşullar aşağıdaki gibidir;
17
Sgk İşveren Payı Muafiyeti Nasıl Uygulanır
Üretici firmaların, Ar-Ge Merkezi, Tasarım Merkezi ve ya TÜBİTAK Projeleri kapsamında yürüttükleri projelerde Ar-Ge faaliyetinde bulunan personellerin SGK İşveren Paylarının yarısı, 5746 sayılı Araştırma Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi kanununa istinaden muaftır.
18
Ar-Ge Merkezi Personel Vergi Muafiyetleri Nelerdir?
Üretici firmalar, yenilik ve ürün geliştirmeleri hakkında projeleri kendi özkaynakları ile yaptıkları durumlarda vergisel yükümlülüklerden dolayı Ar-Ge çalışmalarına ağırlık verememektedir. Fakat bu çalışmaları Ar-Ge ve Tasarım Merkezi kapsamında yaptıkları zaman bu yükümlülüğü azaltacak olan 5476 sayılı Ar-Ge teşvik yasasından faydalanabilmektedir. Bu teşviklerin başında, doğrudan personellerin işveren maliyetlerine etki edecek olan SGK işveren, Gelir Vergisi ve Damga Vergisi teşvikleri
19
TÜBİTAK TEYDEB Projesi Personel Vergi Muafiyetleri
Üretici firmalar, yenilik ve ürün geliştirmeleri hakkında projeleri kendi özkaynakları ile yaptıkları durumlarda vergisel yükümlülüklerden dolayı Ar-Ge çalışmalarına ağırlık verememektedir. Fakat bu çalışmaları TÜBİTAK – TEYDEB projeleri kapsamında yaptıkları zaman bu yükümlülüğü azaltacak olan 5476 sayılı Ar-Ge teşvik yasasından faydalanabilmekle beraber, projelerini vergiden muaf hibe ile finanse edebilmektedir. Ar-Ge personelleri, Ar-Ge
20
5520 Sayılı Kanun Kapsamında Uygulanan Ar-Ge İndiriminin Kaldırılması
5520 sayılı kurumlar vergisi kanunu, kamu kurum veya kuruluşlarından desteklenen ar-ge projeleri için kurumlar vergisi muafiyetlerinin getirildiği ilk kanun olma özelliğini taşımaktaydı. 13.06.2006 tarihinde yayınlanan kanun ile birlikte ar-ge projeleri için uygulanacak ar-ge indirimi açıklanmıştı. Bu tarihten önce ar-ge projelerinde her hangi bir kurumlar vergisi muafiyeti söz konusu değildi. Ar-Ge desteklerinin artması
21
TÜBİTAK TEYDEB Ve KOSGEB'in Desteklediği Ar-Ge Projelerinde Sağlayabileceğiniz Personel Teşvikleri
Ar-Ge projeniz TÜBİTAK TEYDEB, KOSGEB, ve AB gibi kurumlar tarafından kabul edildiğinde proje personeli için 5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun’dan faydalanabilmektesiniz. İlgili Kanun genelde Ar-Ge Merkezlerini kapsadığına dair yaygın bir inanış olduğu için ya da sadece konu ile ilgilenenlerin bildiği bir alan olarak kaldığı için sektörde bu konuda yeterince bilgi sahibi olunmadığını gözlemlemekteyiz. Konu hakkında
22
Ar-Ge Merkezi Personeli Kimlerdir?
26 Şubat 2016 tarihinde Resmi Gazete’de yayınlanan Ar-Ge Reform Paketiyle Ar-Ge ve yenilik ekosistemini geliştirecek pek çok yeni düzenleme getirilmiştir. Bu kanunun ardından Bakanlar Kurulu’nun almış olduğu karar ile 50 tam zamanlı eşdeğer Ar-Ge personeli sınırlaması kaldırılarak, çoğu sektör için bu sınır 15 tam zamanlı eşdeğer Ar-Ge personeline
23
Ar-Ge Merkezlerinde Minimum Kaç Personel Çalışmalıdır?
16.02.2016 tarihi itibari ile yayınlanan resmi gazete de yayınlanan ARAŞTIRMA, GELİŞTİRME VE TASARIM FAALİYETLERİNİN DESTEKLENMESİNE İLİŞKİN UYGULAMA VE DENETİM YÖNETMELİĞİ’nin 20. Maddesi Ar-Ge merkezlerinde en az elli ya da Bakanlar Kurulu tarafından belirlenen sayıda tam zaman eşdeğer Ar-Ge personeli istihdam edilmesini ön görmektedir. Bakanlar kurulunun 11.08.2016 tarihinde
24
5746 sayılı Kanuna Göre Ar-Ge Nedir?
Ar-Ge Nedir, 5746 sayılı kanuna baktığımızda, Araştırma ve Geliştirme faaliyeti; “Araştırma ve geliştirme, kültür, insan ve toplumun bilgisinden oluşan bilgi dağarcığının artırılması ve bunun yeni süreç, sistem ve uygulamalar tasarlamak üzere kullanılması için sistematik bir temelde yürütülen yaratıcı çalışmaları, çevre
25
Ar-Ge, Yenilik Ve Tasarım Harcamalarının Kapsamı Nelerdir?
Ar-Ge ve yenilik projelerinin başarıyla tamamlanmasının ardından işletme, seri üretime geçişte Ar-Ge projesi tamamlama belgesinin ibrazı ile kamu kuruluşlarına seri üretim teşvikleri için başvuruda bulunarak desteklerden faydalanabilmektedir. Seri üretim yatırım teşvikleri kapsamında işletmenin başvurabileceği destekler;
Ar-Ge ve yenilik faaliyeti ile tasarım faaliyeti kapsamında değerlendirilen harcamalar aşağıda yer almaktadır:
26
Tübitak Teydeb Ne Kadar Hibe Dağıttı
1995 yılı ile 2014 yılları arasında TEYDEB’e 23.342 proje başvurusu gerçekleşmiştir. Bu projelerden 14.344’ü desteklenmeye değer bulunmuş ve 4,14 milyar hibe desteği sağlanmıştır. 2000 yılında 260 olan proje başvuru sayısı 2014 yılında 2951 başvuruya yükselmiştir. 2004 yılında 104 milyon TL firmalara hibe desteği sağlanırken 2014 yılında sağlanan hibe desteği 468 Milyon TL’yi bulmuştur. Ödenen hibe miktarı 10 yıl içerisinde 4.3 katına çıkm
27
TEYDEB Destek Programlarına Ön Kayıt Nasıl Yapılır?
Araştırma geliştirme ve yenilik özellikleri olan fikirleriniz için ,TEYDEB desteklerinden yararlanabilmek mi istiyorsunuz. Projenize en uygun destek programını seçtikten sonra, projenizi sunabilmeniz için Prodis online sistemi üzerinden göndermeniz gerekmektedir. Projenizi yazdınız, hazırladınız ve artık sistem üzerinden TÜBİTAK'a gönderilmesi işlemi için Ön Kayıt başvurunuzu
28
Ar-Ge İndirimi Uygulaması
Mükellefler, Ar-Ge harcamalarının %100'ü oranında hesaplayacakları Ar-Ge indirimini, beyanname üzerinden hesaplanan kurum kazancından indirebileceklerdir. Ar-Ge indirimi, Ar-Ge faaliyetine başlandığı andan itibaren hem yıllık beyannamede hem de geçici vergi beyannamelerinde uygulanabilecektir. Hesaplanan Ar-Ge indirimi tutarı,
29
Emekli Bir Personel TÜBİTAK TEYDEB veya KOSGEB Ar-Ge Projesinde Çalışabilir mi?
Bir personel emekli olduktan sonra da eğer firmada çalışmaya devam ediyor ise TÜBİTAK TEYDEB projelerinde, KOSGEB Ar-Ge inovasyon projelerinde ve Teknoloji Geliştirme Bölgeleri içerisinde yer alan firmalarada çalışabilmektedirler. İlgili personelin emekli olması çalışmasına yönelik her hangi
30
Ar-Ge Merkezi Danışmanlığı
Ar-Ge Merkezi danışmanlığı kapsamında öncelikle deneyimli kadromuz tarafından firmalara ön analiz yapılmaktadır. Ön analiz kapsamında firmaların aşağıdaki başlıklar altında mevcut durumu analiz edilerek bir yol haritası çıkartılmaktadır.
31
5746 Sayılı Kanun Kapsamında Sağlanan Gelir Vergisi Teşviki Personele mi Ödenmelidir?
Ar-Ge Merkezlerinin, Tasarım Merkezlerinin, TÜBİTAK TEYDEB projelerinin ve KOSGEB Ar-Ge projelerinin bağlı olduğu 5746 sayılı kanun kapsamında projelerde çalışan personellere gelir vergisinden %80 ile %95 arasında muafiyet&n
32
Ar-Ge Merkezi Belgesi
Ar-Ge merkezi belgesi, 5746 sayılı kanun uyarınca Bilim Teknoloji ve Sanayi bakanlığı tarafından Ar-Ge merkezi olmaya hak kazanmış firmalara verilen bir belgedir. Ar-Ge merkezi olmaya hak kazanmış olan firmalar 5746 sayılı Araştırma Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin desteklenmesi kanununda yer alan vergisel
33
KOBİ Tanımı 2017 Yılı İtibari İle Değişiyor.
2017 yılı itibari ile KOBİ tanımında değişikliğe gidiliyor. KOBİ tanımı, 125.000.000 TL’den az net satış hasılatı olan veya 250 kişiden az personel çalıştıran firmalar olarak güncelleniyor.
En son 04.11.2012 tarihinde değişikliğe uğrayan KOBİ tanımında net satış hasılatı 40.000.000 TL olarak belirlenmişti. Yapılan yeniden değerlendirmeler sonucunda 2017 yılı sonu itibari ile KOBİ tanımında
34
Kalkınma Ajansları
Kalkınma ajansları, 25.01.2006 tarihinde Kalkınma Ajanslarının Kuruluşu, Koordinasyonu ve Görevleri Hakkında Kanun kapsamında kurulmuş ve kalkınma bakanlığının koordinasyonunda bulunan kurumlardır.
Kalkınma ajanslarının amacı özel sektör ile kamu kuramlarının ve sivil toplum kuruluşlarının
35
Teknolojik Ürün Deneyim Belgesi
Teknolojik Ürün Deneyim Belgesi, bir Ar-Ge projesi kapsamında geliştirilen ürünler için Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından verilen ve kamu ihalelerinde %15 fiyat avantajı sağlayan belgedir.